1 Krallar 12

III. BÖLÜNMÜŞ KRALLIK (12-22. Bölümler)

A. Yahuda Kralı Rehavam (12:1-24)

Süleyman’ın oğlu Rehavam Yahuda’da 17 yıl krallık yaptı (İ.Ö. 931/930-913; 1Kr.12:20-24; 2Ta.11 ve 12).

12:1-11   Rehavam kral ilan edilmek üzere Şekem’e gitti. Süleyman’ın öldüğünü duyan Yarovam Mısır’dan döndü ve o da büyük bir İsrailli topluluğuyla Şekem’e gitti. İsrailliler Rehavam’a bir ültimatom verdiler: “Baban üzerimize ağır bir boyunduruk koydu. Ama babanın üzerimize yüklediği ağır yükü ve boyunduruğu hafifletirsen sana kul köle oluruz.” Süleyman, sara

yının doğuya özgü zenginliğini korumak için angarya iş ve ağır vergileri kullandı. İsrailliler’in söylemek istediği aslında şuydu: “Babanın bizi ezen ağır vergilerini hafiflet, biz de sana hizmet edelim. Aksi taktirde karşı geleceğiz.” Rehavam bu konuda düşünmek için üç gün süre istedi. Bu süre içinde önce yaşlı danışmanlarıyla görüştü. Onlar kendisine halka nazik davranmasını ve onlara hizmet etmesini söylediler. Genç görevlileri ise tam aksini önerdiler – halka daha da ağır işlerle gözdağı vermesini söylediler! Bu durumda, Rehavamın küçük parmağı babasının belinden daha kalın olacaktı. Eğer Süleyman halkı kırbaçla yola getirdiyse, Rehavam sivri uçlu kamçılar kullanmış olacaktı.

12:12-20   Yarovam ve İsrail topluluğu, üçüncü gün Rehavam’ın kararını öğrenmek için geri döndüklerinde, kendilerine genç danışmanların öğüdü doğrultusunda yanıt verildi. 15. ayet tüm bu olanların Rab tarafından düzenlendiğine işaret eder. Rab’bin, Şilolu Ahiya aracılığıyla söyledikleri yerine gelmeliydi (11:30-39). İsrail halkı bu durumda Rehavam’a karşı ayaklandı, yine de bazıları hâlâ Yahuda topraklarında yaşamaktaydı. Rehavam, sevilmeyen angaryacıbaşı Adoram’ı gönderdi ve İsrailliler’i boyunduruk altına almasını istedi, ama onlar Adoram’ı taşa tutup öldürdüler. O zaman İsrail halkı Yarovam’ı kral yaptı. 20. ayette yalnızca Yahuda oymağının Rehavam’ı izleyeceği söylense de, Benyamin (21. ayet), Şimon (Yşu.19:1b) ve Levi oymağının çoğunun Yahuda’ya ait olduğunu hatırlamamız gerekir.

12:21-24   Rehavam, olup bitenlere İsrail’e karşı savaş ilan ederek karşı gelmeyi planladı, ama tanrısal bir buyruğun sonucu olarak planını iptal etti. Daha önce yaşlı danışmanlarını umursamadığından, Rehavam şimdi Rab’bin öğüdüne sığındı ve pek çok İsrailli’nin yaşamını esirgedi. Rab’bin sözü bölünme buyurmuştu ve yine Rab’bin sözü bu bölünmenin kan dökülmeksizin olacağını garantilemişti.

KRALLIĞIN BÖLÜNMESİ ÜZERİNE ARASÖZ

Bölünen krallığın tarihi burada başlar ve 2.Krallar boyunca sürer. Yarovam kuzeydeki on oymak üzerinde egemenlik sürdü. Bunlar genellikle ‘İsrail’ ve bazen peygamberlik kitaplarında ‘Efrayim’ olarak bilinirler. Krallık birbiri ardına dokuz hanedan gördü ve bu kralların tümü de kötüydü.

Rehavam Güney Krallığı üzerinde egemenlik sürdü. Burası, ‘Yahuda’ olarak bilinir. Bu krallıkta yalnızca tek bir hanedan vardı. Kralların tümü Davut’un soyundan gelmekteydi. Mesih’in Davut’un tahtı üzerindeki yasal unvanı, babalığı Yusuf aracılığıyla bu soydan gelecekti (Bk. Mat.1’deki soy kaydı). O, aynı zamanda Davut’un kendi oğlu Natan’ın soyundan gelen Meryem aracılığıyla fiziksel olarak Davut’un da Oğlu’ydu (Bk. Luk.3’teki soy kaydı). Çoğu kötü olmasına rağmen, bu kralların bazıları önde gelen reformculardı.

Bölünen krallığın tarihi dört safhaya ayrılabilir: Birincisi, Yarovam’dan (1Kr.12:1) başlayarak Omri’ye (1Kr.16:28) kadar süren açık bir çekişme dönemiydi. İkincisi, Omri’den (1Kr.16:29) Yehu’ya (2Kr.9) kadar, iki krallık gergin

havanın yumuşadığı bir dönem yaşadılar. Yehu’dan, Asur tarafından tutsak edilen İsrail’e kadar (İ.Ö. 722) olan dönemde bağımsızlık yaşandı (2Kr.9-17). Sonunda, İ.Ö. 586’da Babilliler tarafından tutsak edilene kadar (2Kr.18-25), Yahuda ayakta kalan krallık oldu.

İsrail krallığı, ülkeye asla bir ulus olarak dönmedi. Yahuda sürgünde 70 yıl kaldı, sonra Ezra ve Nehemya’da kayıtlı olan kalabalık gruplar halinde Yeruşalim’e geri geldi. Güney oymakları böylece diğer ulusların egemenliği altında, Mesih’in doğumundan yaklaşık 500 yıl önce ülkeye geri dönmüş oldu.

Eski Antlaşma tarihi sona erdiğinde, ülkedeki Yahudiler, Pers Kralı’nın yönetimi altındaydılar. Daha sonra Persler Grekler tarafından yenilince, Yahudiler bu dünya gücüne boyun eğdiler. Sonunda Grekler Roma İmparatorluğu’nun egemenliğine girdiler; Rab İsa Mesih doğduğunda hüküm süren imparatorluk buydu.

Bölünen krallığı inceleyen öğrenciler sık sık verilen tarihlerdeki zıtlıklarla karşılaşır. Tarihsel konulardaki bu zorlukların çoğu, İsrail ve Yahuda’da egemenlik sürelerinin hesaplandığı farklı yöntemler bulunduğu gerçeğiyle açıklanabilir. Bir diğer önemli unsur ise, iki kralın çok kez bir süre için birlikte hizmet etmeleridir. Krallar tarihinin tüm konusu ayrıntılı olarak ve başarıyla Edwin R.

Thiele’nin yazdığı, The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings adlı yapıtta konu edilmiştir. ¹

Bölünen krallığı, her birinin krallığı sırasındaki önemli olayları aktararak kralların sıralandığı bir düzen içinde inceleyeceğiz. Burada geçen tarihler, yukarıda sözü edilen Thiele’nin kitabından alınmıştır.

B. İsrail Kralı Yarovam (12:25 – 14:20)

Efrayim oymağından Nevat oğlu Yarovam, 22 yıl süreyle İsrail kralı oldu (İ.Ö. 931/930 – 910/909).

1. Yarovam’ın Sahte Tapınma Yerleri (12:25-33)

12:25-30   İsrail’in ilk kralı, başlangıçta Şekem’i başkent yaptı, sonra Şeria Irmağı karşısındaki Penuel’i kurdu. İsrail halkının Yeruşalim’e dönerek kutlama günlerinde tapınmalarından ve sonra tekrar Yahuda kralına bağlılık göstermelerinden korktuğundan, kendi inanç sistemini kurdu: Dan ve Beytel’i, her ikisine de birer altın buzağı yerleştirerek yeni tapınma merkezleri haline getirdi ve bu putların İsrail’i Mısır ülkesinden kurtaran tanrılar olduğunu duyurdu!

12:31-33   Yarovam, putperestlerinkine benzer tapınma yerleri yaptı. Yalnızca Levi oymağı yerine, tüm halk arasından kâhinler seçerek yeni bir kâhinlik düzeni kurdu. Yedinci ayda olan Çardak Bayramı yerine, yeni bir inanç takvimi hazırlayarak sekizinci ayın on beşinci gününde büyük bir kutlama başlattı. Beytel’de yaptığı sunakta kurbanlar sunarak kâhinlik görevine zorla el koydu.

İsrail halkının çoğunun bu değişimleri kabul etmesi, yüreklerinin Rab’den uzak olduğunu gösterir. Babaları daha önce bir buzağıya tapmış ve cezalandırılmışlardı (Çık.32). Süleyman putperest tapınma yerleri yapmış ve bu yüzden krallığının çoğunu kaybetmişti (11. bölüm). Korah ve yandaşları kâhinliği ele geçirmeyi denemiş ve bu yüzden yaşamlarını yitirmişlerdi (Say.16). Krallığını bu yeniliklerle sağlamlaştırmayı arzulayan Yarovam, kendi düşüşünü hazırladı. Yürekleri Tanrı’ya ait olanlar Yahuda’ya kaçtılar (2Ta.11:14-16), kardeşlerini, insan yapımı dinin kolaylık ve sonuçlarına terk ettiler. “Yarovam kral olarak bu kadar iyi bir hizmeti hak etmedi, ama İsrail böyle bir kralı hak etti” sözü ne kadar da doğrudur.