13 - Hristiyan

I. İsrail Kralı Yehoahaz (13:1-9)

Yehu oğlu Yehoahaz, on yedi yıl İsrail’de krallık yaptı (İ.Ö. 814/813 – 798).

Yehoahaz hem Yahve’ye, hem de Aşera putuna (6. ayet) taparak Yarovam’ı izledi. Tanrı onu, İsrail’in üzerine gönderdiği Aramlılar’ı kullanarak cezalandırdı. Yehoahaz’ın askeri güçlerini elli atlı, on araba ve on bin yaya askere düşürdüler. Yehoahaz Tanrı’ya yalvardığında, Tanrı İsrail’I Aramlılar’ın elinden özgür kılan bir kurtarıcı gönderdi. Bu kurtarıcı, Yehoahaz’ın daha sonraki krallığında Aram için giderek daha büyük sıkıntılar yaratan Asur Kralı III.Adad-Nirari olabilir. Bazı yorumcular, bu kurtarıcının Elişa olduğunu düşünürler. Diğerleri ise, 5. ayetin ya Yehoaş’a (25. ayet) ya da II.Yarovam’a (14:26, 27) işaret ettiğini belirtirler. 23. ayet, Tanrı’nın Yehoahaz’ın duasını neden yanıtladığını açıklar: Çünkü Tanrı İbrahim, İshak ve Yakup’la antlaşma yapmıştı. 5 ve 6. ayetlerin birer ara cümle olduklarına dikkat edin. Lütuftan söz ederler. Bir yüzyıl geçmeden İsrail, Yarovam’ın sürdürmekte ısrar ettiği günahları nedeniyle vaat edilen topraklardan çıkartılacaktı. Ulus için bir kurtarıcı sağlamakla Rab, yargının son darbesi üzerlerine inmeden önce, halkı yıkıcı lanetten kurtarmayı arzuluyordu. Ancak yine de Yarovam’ın İsrail’i sürüklediği günahlardan ayrılmadılar…

İ. İsrail Kralı Yehoaş (Yoaş) (13:10-13)

Yehoaş (Yoaş) Yehoahaz’ın oğluydu ve İsrail’de on altı yıl krallık yaptı (İ.Ö. 798 – 782/781; 2Kr.13:10 – 14:16).

13:10-13 Yehoaş adlı bu kral, aynı zamanda Yahuda’da egemenlik süren kralla karıştırılmamalıdır. Yehoaş’ın krallığı, Nevat oğlu Yarovam’ın kötülüklerinin sanki bir kopyasıydı. Bu ayetler krallığını derinlemesine açıklarlar: Kral oldu; Rab’bin gözünde kötü olanı yaptı; atalarının yanına gömüldü. Rab’bin Yahuda Kralı Ahazya ile ilişkisi, 14:8-16’da kaydedilmiştir.

J. Elişa’nın Hizmetinin Sona Ermesi (13:14-25)

13:14-19 14-25. ayetler, Yehoaş’ın krallığı sırasında meydana gelen Elişanın peygamberliğinden ve ölümünden söz ederler. Peygamber Elişa ölüm yatağındayken, Yehoaş (Yoaş) onu ziyaret etti ve ağlayarak şöyle dedi: “Baba, baba, İsrail’in arabası ve atlıları!” Bu sözlerle anlatmak istediği, Elişa’nın kapasitesindeki kişilerin, İsrail halkının gerçek ve en iyi savunucuları olduklarıydı. Elişa da aynı sözleri göğe alınmakta olan İlyas için yas tutarken söylemişti (2:12). Peygamberin ölümünün krallık için çok büyük bir kayıp olduğunun farkına vardı. Elişa hasta yatağında, Yoaş’a bir yay ve birkaç ok almasını, doğuya doğru bir ok atmasını ve sonra okları yere vurmasını söyledi. Doğuya atılan ok, Şeria’nın doğusundaki İsrail topraklarını işgal etmiş olan Aramlılar’a karşı zafer kazanılacağını belirtiyordu. Yoaş okları yalnızca üç kez vurduğu için, Aramlılar’ı da yalnızca üç kez bozguna uğratacaktı. Eğer okları beş ya da altı kez vursaydı, Aramlılar’ın yarattığı tehdit ortadan kalkacaktı. Ama azimli ve dayanıklı değildi. Düşmanlara karşı zafer kazanmak itaatin ölçüsüne bağlıdır. Yoaş yaptığı şeyin önemini biliyor olmalıydı, yoksa bundan sorumlu tutulmazdı. Elişa’nın ölümü Kuzey Krallığı’nı kötü bir biçimde etkiledi.

13:20,21 Her ilkbaharda, Moav akıncıları ülkeyi istila ederlerdi. Bir gün İsrail halkı bir ölüyü gömerken, bu akıncı çetelerinin yaklaşmakta olduğunu gördü. Aceleyle Elişa’nın mezarını açarak cesedi bu mezarın içine atıp kaçtılar. Ceset, Elişa’nın kemiklerine dokunur dokunmaz canlandı ve ayağa kalktı.

13:22-25 Kutsal Yazılar bize, Elişa’nın son kırk beş yıllık hizmeti hakkında hiçbir bilgi vermezler (İ.Ö. 841’de Yehu’nun meshedilmesi –9. bölüm– ve yaklaşık İ.Ö. 795’teki ölümüne kadar). Ölüm yatağındaki son peygamberliği zafere ilişkindi (17. bölüm). Son mucizesi ise ölümünden uzun süre sonra gerçekleşti (21. ayet); bu mucize İsrail’e ve kralına yaptığı çağrının ve verdiği hizmetin ne kadar geçerli olduğunu gösteriyordu. Yehoaş, Elişa’nın peygamberliğini yerine getirerek Hazael’in İsrail’den almış olduğu kentleri geri aldı. Bu eylem, üç başarılı zaferle tamamlandı.

Kutsal Kitap

1 Yahuda Kralı Ahazya oğlu Yoaşın krallığının yirmi üçüncü yılında Yehu oğlu Yehoahaz Samiriyede İsrail Kralı oldu ve on yedi yıl krallık yaptı.
2 Yehoahaz RABbin gözünde kötü olanı yaptı ve Nevat oğlu Yarovamın İsraili sürüklediği günahlara katıldı. Bu günahlardan ayrılmadı.
3 İşte bu yüzden RABbin İsraile karşı öfkesi alevlendi ve RAB onları uzun süre Aram Kralı Hazaelle oğlu Ben-Hadatın egemenliği altına soktu.
4 Bunun üzerine Yehoahaz RABbe yakardı. RAB onun yakarışını kabul etti. Çünkü İsrailin çektiği sıkıntıyı, Aram Kralının onlara neler yaptığını görüyordu.
5 RAB İsraile bir kurtarıcı gönderdi. Böylece halk Aramlıların egemenliğinden kurtuldu ve önceki gibi evlerinde yaşamaya başladı.
6 Ne var ki Yarovam ailesinin İsraili sürüklediği günahları izlediler, bu günahlardan ayrılmadılar. Aşera putu da Samiriyede dikili kaldı.
7 Yehoahazın elli atlı, on savaş arabası, on bin de yaya asker dışında gücü kalmamıştı. Çünkü Aram Kralı ötekileri harman tozu gibi ezip yok etmişti.
8 Yehoahazın krallığı dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptıkları ve başarıları İsrail krallarının tarihinde yazılıdır.
9 Yehoahaz ölüp atalarına kavuşunca, Samiriyede gömüldü ve yerine oğlu Yehoaş kral oldu.
10 Yahuda Kralı Yoaşın krallığının otuz yedinci yılında Yehoahaz oğlu Yehoaş Samiriyede İsrail Kralı oldu ve on altı yıl krallık yaptı.
11 RABbin gözünde kötü olanı yaptı ve Nevat oğlu Yarovamın İsraili sürüklediği günahlardan ayrılmadı; onun yolunu izledi.
12 Yehoaşın krallığı dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptıkları, Yahuda Kralı Amatsya ile savaşırken gösterdiği başarılar İsrail krallarının tarihinde yazılıdır.
13 Yehoaş ölüp atalarına kavuşunca, Samiriyede İsrail krallarının yanına gömüldü ve tahtına Yarovam geçti.
14 Elişa ölümcül bir hastalığa yakalandı. İsrail Kralı Yehoaş gidip onu ziyaret etti, ‹‹Baba, baba, İsrailin arabası ve atlıları!›› diyerek ağladı.
15 Elişa ona, ‹‹Bir yayla birkaç ok al›› dedi. Kral yayla okları aldı.
16 Elişa, ‹‹Yayı hazırla›› dedi. Kral yayı hazırlayınca, Elişa ellerini kralın elleri üzerine koydu.
17 ‹‹Doğuya bakan pencereyi aç›› dedi. Kral pencereyi açtı. Elişa, ‹‹Oku at!›› dedi. Kral oku atınca, Elişa, ‹‹Bu ok Aramlılara karşı sizi zafere ulaştıracak RABbin kurtarış okudur›› dedi, ‹‹Afekte onları kesin bozguna uğratacaksınız.››
18 Sonra, ‹‹Öbür okları al›› dedi. İsrail Kralı okları alınca, Elişa, ‹‹Onları yere vur›› dedi. Kral okları üç kez yere vurdu ve durdu.
19 Buna öfkelenen Tanrı adamı Elişa, ‹‹Beş altı kez vurmalıydın, o zaman Aramlılara karşı kesin bir zafer kazanırdın›› dedi, ‹‹Ama şimdi Aramlıları ancak üç kez bozguna uğratacaksın.››
20 Elişa öldü ve gömüldü. Her ilkbaharda Moav akıncıları İsrail topraklarına girerlerdi.
21 Bir keresinde İsrailliler, ölü gömerken akıncıların geldiğini görünce, ölüyü Elişanın mezarına atıp kaçtılar. Ölü Elişanın kemiklerine dokununca dirilip ayağa kalktı.
22 Aram Kralı Hazael Yehoahazın krallığı boyunca İsraillilere baskı yaptı.
23 Ama RAB, İbrahim, İshak ve Yakupla yaptığı antlaşmadan ötürü, İsraillilere iyilik etti. Onlara acıyıp yardım etti. Yok olmalarına izin vermedi. Onları şimdiye kadar huzurundan atmadı.
24 Aram Kralı Hazael ölünce yerine oğlu Ben-Hadat kral oldu.
25 Bunun üzerine İsrail Kralı Yehoaş, babası Yehoahaz’ın krallığı döneminde Hazael oğlu Ben-Hadat’ın savaşta ele geçirmiş olduğu kentleri geri aldı. Onu üç kez bozguna uğratıp İsrail kentlerine yeniden sahip oldu.