11 - Hristiyan

XI. YAKIN GELECEĞE İLİŞKİN ÖNBİLDİRİLER (11:1-35)

A. Grek Ülkesini Fetheden Med-Pers Krallığı (11:1-3)

Yazıldığında geleceğe işaret etmesine rağmen, 1-35’inci ayetler bugün geçmişte kalmıştır. 36-45’inci ayetler halen gerçekleşmemiştir. 1’inci ayette yer alan “onun” sözcüğü, bir önceki ayette adı geçen Mikail’e ya da Darius’a işaret ediyor olabilir. 2’nci ayet, Pers ülkesinin dört kralının gücünden ve sonuncusunun Grek ülkesine yaptığı baskıdan söz eder. Dört kralın adları şöyleydi: Kambyses, Pseudo-Smerdis, I. Darius (Hystaspes), ve I. Kerkses (Ahasuerus). Büyük İskender, dünya gücünü Persler’den zorla alıp Grekler’e veren kudretli bir kraldı.

B. Grek İmparatorluğu’nun Zayıflaması (11:4-31)

1. Mısır ve Suriye Arasındaki Savaşlar (11:4-20)

11:4 İskender öldüğünde krallığı Mısır, Suriye (Babil), Küçük Asya ve Grek ülkesi olarak dört bölüme ayrıldı. Mısır’a egemen olan kral, Güney

Kralı’ydı, Suriye’ye (Babil) egemen olan kral da, Kuzey Kralı’ydı. İskender’in yerine geçenler arasında kendi soyundan hiç kimse yoktu; yerini alanlar komutanlarıydı.

11:5,6 5-35’inci ayetler, bu son iki krallık arasındaki yaklaşık iki yüzyıl süren savaşı tanımlar. Güney’in ilk kralı, I. Ptolemi idi. Onu yenilgiye uğratacak kral ise, Suriyeli I. Selevkos idi. Bu iki kral önceden müttefiktiler, sonra düşman oldular. ¹ Daha sonra, II. Ptolemi’nin kızı Berenice, iki ulus arasında uzlaşma sağlamak için Suriye Kralı II. Antiokus’la evlendi, ama bu savaş hilesi, bir entrika ve cinayet seline kapılıp başarısız oldu.

11:7-9 Berenice’nin erkek kardeşlerinden biri olan III. Ptolemi, Selevkos Kallinicus’un topraklarına başarılı bir saldırı düzenleyerek Mısır’a tutsaklarla ve ganimetle döndü. İki yıl sonra Selevkos, Mısır’a karşı başarısızlıkla sonuçlanan bir saldırı başlattı.

11:10-17 Oğulları, özellikle III. Antiokus, daha başarılı olduklarını kanıtladılar. 10-20’nci ayetler, Kuzey ve Güney arasındaki savaşın nasıl geliştiğini açıklar. 17b. ayet, III. Antiokus’un nasıl Mısır’la bir antlaşma yaptığını anlatır; kızı Kleopatra’yı (ünlü ya da kötülüğüyle ünlü Mısır kraliçesi değil), V. Ptolemi’yle evlendirdiğini, ama kızının Mısırlılar’ın safına geçtiğinden söz eder.

11:18-20 III. Antiokus Grek ülkesini fethetmeye giriştiğinde, Romalılar tarafından, Termopilae ve Magnesiya’da bozguna uğratıldı. Ülkesine geri döndüğünde de bir ayaklanmada öldürüldü. Yerine geçen Selevkos Filopator, görkemli İsrail krallığından baskıyla aldığı vergiler nedeniyle adını kötüye çıkardı. Gizemli bir biçimde, büyük olasılıkla zehirlenerek öldü.

2. Kötü Kral Antiokus Efifanes’in Egemenliği (11:21-35)

11:21,22 21’inci ayet, Daniel 8’deki “küçük boynuz” Antiokus Efifanes’in yükselişidir. Bu kötü kişi, yeğenine ait olan tahtı entrikalarla elinden almıştır. Askeri gücü sayesinde krallıkları silip yok etmişti. Antlaşma önderi, Yahudi başkâhin Oniyas, öldürüldü.

11:23,24 Antiokus çeşitli uluslarla, özellikle Mısır’la antlaşma yaptı, ama hepsi kendi çıkarlarını gözetmekteydi. Fethedilmiş bir ili yağmaladığında, topladığı ganimetler gücünü yaymak için kullanıldı.

11:25,26 Antiokus’un Mısır’a karşı verdiği mücadeleden özel olarak söz etmek gerekir; Güney Kralı ona karşı duramadı; bunun başlıca nedenlerinden biri, askerlerinin arasında kendisine ihanet edenler olmasıydı.

11:27,28 Sonradan hem Suriye hem de Mısır kralları iki yüzlü ve aldatıcı müzakerelerde bulundular. Antiokus kendi ülkesine döndüğünde, büyük katliam ve kıyım yaparak düşmanlığını İsrail’e göstermeye başladı.

11:29-31 Antiokus daha sonra savaştığında, Mısır’a karşı İskenderiye yakınında Romalılar tarafından (Koreş’in gemileri) geri püskürtüldü. Filistin’den geri dönerek öfkesini İsrail’den çıkarttı. İnançtan sapmış bazı Yahudiler onunla işbirliği yaptılar. Günlük sunuları kaldırdı ve kutsal yere, yıkıcı iğrenç şeyin koyulmasını buyurdu. Tarihe göre, tapınaktaki sunakta dişi bir domuz sunarak tapınağı kirletti. Kutsal antlaşma (28, 30, 32. ayetler), kurban uygulamasını özellikle vurgulayarak Yahudi inancına işaret eder.

11:32-35 Bu zulümler, Yahuda Makabaeus (‘çekiç’) ve ailesi tarafından yönlendirilen Makabi ayaklanmasına neden oldu. İnançtan sapmış Yahudiler Antiokus’un safına geçtiler, ama sadık kalanlar güçlüydü ve büyük kahramanlıklar gösterdiler. Bir yandan korkunç bir katliam zamanıydı, ama öte yandan ruhsal aydınlık ve uyanış da görülmekteydi.

XII. UZAK GELECEĞE İLİŞKİN ÖNBİLDİRİLER (11:36 – 12:13)

A. Mesih Karşıtı (11:36-45)

11:36-39 Değinildiği gibi, 36-45’inci ayetler gelecekten söz eder. 36’ncı ayette, Mesih Karşıtı olduğu düşünülen bir kral tanımlanır. Bu kral, Tanrı’nın İsrail’e karşı olan gazabı tamamlanıncaya kadar güçlenecektir. Pek çokları, onun bir Yahudi olacağına inanırlar. “Atalarının ilahları” ve “kadınların bağlandığı” gibi ifadeler, bu inancı oluşturan nedenlerdir. Yahudiler’in diğer uluslardan gelecek olan bir Mesih tarafından aldatılmaları çok zor olurdu. Saldırgan, askeri gücü aracılığıyla her durumda konumunu güçlendirecektir.

11:40-45 40-45’inci ayetlerde, üçüncü tekil şahıs zamirinde görülen bir sorun bulunur. Yorumlardan biri şudur: Güney Kralı, baskıcı kralla savaşır. Kuzey Kralı sonra Filistin yoluyla Mısır’ın üzerine çullanır. Ama doğu ve kuzeyden gelen rahatsız edici haberler, onun denizler (Akdeniz ve Kızıldeniz) arasında karargah kurduğu yere, Filistin’e ve Yeruşalim’e dönmesine neden olur. Yardımına hiç kimse gelmeyecek ve öldürülecektir.

Kutsal Kitap

1 ‹‹Medli Dariusun krallığının birinci yılında Mikaili destekleyip korumak için onun yanında durdum.››
2 ‹‹Şimdi sana gerçeği bildireceğim: Pers krallığında üç kral daha ortaya çıkacak. Ama dördüncü kral öbür üçünden daha zengin olacak. Zenginliği sayesinde elde edeceği güçle herkesi Grek ülkesine karşı kışkırtacak.
3 Sonra güçlü bir kral çıkacak. Büyük yetkiyle krallık edecek ve dilediği gibi davranacak.
4 Ne var ki, o gücünün doruğundayken, krallığı darmadağın edilecek, göğün dört rüzgarı gibi dört parçaya bölünecek. Krallık onun soyundan gelenlere geçmeyecek, yerine geçenlerin hiçbiri onun gibi egemenlik sürmeyecek. Krallığı yıkılıp başkalarına verilecek.
5 ‹‹Güney Kralı güçlenecek. Ancak komutanlarından biri ondan daha çok güçlenecek ve krallığı büyük olacak.
6 Birkaç yıl sonra bu ikisi uzlaşacak. Güney Kralı yapılan uzlaşmayı onaylamak için kızını Kuzey Kralına eş olarak verecek. Ama kız gücünü koruyamayacak. Kralın ömrü de gücü de uzun sürmeyecek. Bu arada kızla babası da, ona eşlik edenlerle onu destekleyen de ele verilecek.
7 ‹‹Babasının yerine kızın ailesinden biri ortaya çıkacak. Kuzey Kralının ordusuna saldırıp kalesini alacak. Onlarla savaşıp yenecek.
8 Onların ilahlarını, dökme putlarını, değerli altın ve gümüş kaplarını alıp Mısıra götürecek. Kuzey Kralını birkaç yıl rahat bırakacak.
9 Sonra Kuzey Kralı gidip Güney Kralının ülkesine saldıracak, ardından kendi ülkesine dönecek.
10 Kuzey Kralının oğulları savaşa hazırlanarak çok büyük bir ordu toplayacaklar. Ordu sel gibi taşacak, önüne geleni alıp götürecek, gelip Güney Kralının kalesine dayanacak.
11 ‹‹Güney Kralı öfkeyle çıkıp Kuzey Kralına karşı savaşacak. Kuzey Kralı büyük bir ordu topladığı halde, bu ordu Güney Kralının eline teslim edilecek.
12 Bu büyük ordu yenilgiye uğrayınca Güney Kralı gurura kapılacak. On binlerce insanı öldürecek, ama zaferi uzun sürmeyecek.
13 Çünkü Kuzey Kralı öncekinden daha büyük bir ordu toplayacak ve birkaç yıl sonra büyük, iyi donatılmış bir orduyla ülkeye doğru ilerleyecek.
14 ‹‹Bu sırada birçokları Güney Kralına karşı çıkacak. Senin halkından bazı zorbalar da, görüm yerine gelsin diye ayaklanacak, ama yenilgiye uğrayacaklar.
15 Sonra Kuzey Kralı gelip toprak yığarak tepecikler yapacak ve surlu kenti ele geçirecek. Güney Kralının güçleri buna karşı duramayacak. En seçme askerlerinin bile karşı durmaya güçleri yetmeyecek.
16 Kente saldıran Kuzey Kralı dilediği gibi davranacak, kimse ona karşı duramayacak. Güzel Ülkeyi yönetecek, yıkıp yok etme yetkisi onun elinde olacak.
17 Krallığının bütün gücünü toplayıp Güney Kralının üzerine yürümeyi amaçlayacak ve Güney Kralıyla bir antlaşma yapacak. Ülkesini yerle bir etmek için kızını eş olarak ona verecek. Ama tasarısı başarılı olmayacak, ona yarar sağlamayacak.
18 Bundan sonra deniz kıyısındaki bölgelere yönelecek, birçoklarını ele geçirecek. Ne var ki, bir komutan onun saygısızlıklarını sona erdirecek, saygısızlığının karşılığını verecek.
19 Bunun üzerine Kuzey Kralı kendi ülkesinin kalelerine yönelecek, ama tökezleyip düşecek. Bir daha da ortaya çıkmayacak.
20 ‹‹Yerine geçen kral, krallığının yüceliği için zorla vergi toplayacak birini gönderecek. Ama birkaç gün içinde öfkesiz ve savaşsız yok edilecek.
21 ‹‹Yerine krallıkla onurlandırılmamış değersiz biri geçecek. Halk güvenlik içindeyken, kurduğu düzenler sayesinde gelip krallığı ele geçirecek.
22 Çok güçlü orduları süpürüp yok edecek; antlaşma önderi de yok edilecek.
23 Onunla antlaşma yaptıktan sonra hileye başvuracak. Az sayıda insanla gittikçe güçlenecek.
24 Beklenmedik bir anda ilin zengin bölgelerine saldırıp babalarının, atalarının yapmadığı şeyleri yapacak. Adamlarına yağma ve çapul malı, servetler dağıtacak. Kalelere saldırmak için düzenler kuracak, ama bu uzun sürmeyecek.
25 ‹‹Gücünü ve cesaretini toplayarak büyük bir orduyla Güney Kralına karşı çıkacak. Güney Kralı da büyük ve çok güçlü bir orduyla savaşacak. Ne var ki, kurulan düzenler yüzünden ona karşı duramayacak.
26 Sofrasından yiyenler Güney Kralını yıkmaya çalışacaklar; ordusu dağılacak, birçokları vurulup öldürülecek.
27 Her iki kral da kötülük tasarlayacak. Aynı masada oturup birbirlerine yalan söyleyecekler. Ancak bu bir yarar sağlamayacak. Çünkü son yine de belirlenen zamanda gelecek.
28 Kuzey Kralı büyük bir servetle ülkesine dönecek, ama amacı kutsal antlaşmaya karşı gelmek olacak. Dilediğini yaptıktan sonra ülkesine dönecek.
29 ‹‹Belirlenen zamanda dönüp yine Güneye saldıracak. Ancak bu kez sonuç öncekinden farklı olacak.
30 Ona karşı koymak için Kittimden gelen gemiler cesaretini kıracak. Geri dönecek ve öfkeyle kutsal antlaşmaya karşı çıkacak, kutsal antlaşmayı bırakanları yine kayıracak.
31 ‹‹Askerleri gidip tapınakla kaleyi kirletecek, günlük sunuları kaldırıp yıkıcı iğrenç şeyi koyacaklar.
32 Kuzey Kralı antlaşmayı bozanları yaltaklanarak ayartacak, ama Tanrısını tanıyan halk var gücüyle ona karşı duracak.
33 ‹‹Halkın arasındaki bilge kişiler birçoklarını eğitecekler. Ama bir süre bu kişiler ya kılıçla öldürülecek, yakılacak, tutsak edilecek ya da mallarından edilecekler.
34 Yenilgiye uğrayınca biraz yardım görecekler. İçtenlikten uzak birçok kişi onlardan yana geçecek.
35 Bilgelerden kimisi tökezleyecek; öyle ki, son gelinceye dek arınıp temizlenebilsin, lekesiz duruma gelebilsinler. Çünkü son yine de belirlenen zamanda gelecek. lekesiz duruma gelebilsinler›› ya da ‹‹Öyle ki, son gelinceye dek Tanrının halkı arınıp temizlenebilsin, lekesiz duruma gelebilsin››.
36 ‹‹Kral dilediği gibi davranacak. Kendini bütün tanrılardan daha büyük, daha yüce gösterecek, tanrıların Tanrısına karşı duyulmamış sözler söyleyecek. Tanrının öfkesi tamamlanıncaya dek başarılı olacak. Çünkü tasarlanan, yerine gelecektir.
37 Kral hiçbir tanrıya, atalarının ilahlarına da kadınların bağlandığına da ilgi göstermeyecek. Kendisini hepsinden üstün görecek.
38 Bu ilahların yerine, kaleler ilahını yüceltecek. Atalarının tanımadığı bu ilaha altın, gümüş, değerli taşlar, pahalı armağanlar sunup onu onurlandıracak.
39 Bu yabancı ilahın yardımıyla en güçlü kalelere saldıracak; onu kabul edenleri alabildiğine onurlandıracak, onları birçoklarının başına önder atayacak, ülkeyi ödül olarak onlar arasında bölüştürecek.
40 ‹‹Son gelince, Güney Kralı Kuzey Kralıyla savaşa tutuşacak. Kuzey Kralı savaş arabalarıyla, atlılarla, birçok gemilerle saldıracak. Her şeyi süpürüp götüren sel gibi taşarak birçok ülkeden geçecek.
41 Güzel Ülkeye de girecek, birçok ülke yenilgiye uğrayacak. Ancak Edom, Moav ve Ammon önderleri onun elinden kurtulacak.
42 Öbür ülkelere de saldıracak. Mısır bile elinden kurtulmayacak.
43 Altın ve gümüş hazinelerine, Mısırın bütün değerli eşyalarına el koyacak. Luvlularla Kûşlular onun ardınca yürüyecekler.
44 Ne var ki, doğudan ve kuzeyden gelen haberler onu ürkütecek. Birçoklarını yıkıp yok etmek için büyük öfkeyle yola çıkacak.
45 Denizle güzel kutsal dağ arasında saray çadırlarını kuracak. Yine de yaşamı son bulacak ve ona yardım eden olmayacak.››

1. “Kuzey Kralı” ve “Güney Kralı” gibi unvanların, herhangi bir ayette tanımlanan olaylar zamanında egemenlik süren Suriye ve Mısır krallarını belirttiğini fark etmek önemlidir; bu unvanlar, metin boyunca görülen aynı yöneticileri belirtmezler.