11 - Hristiyan

2. Yiftah’ın İsrail’i Savunması (11:1-28)

11:1-3 Bu ayetlerdeki kilit isim Yiftah’tır. Yiftah’ın yiğit bir savaşçı ve bir fahişenin oğlu olduğu söylenir. Kendi halkı tarafından reddedildikten sonra, Tov ülkesine yerleşti (büyük olasılıkla Suriye); orada çevresinde toplanan serserilere önderlik etti.

11:4-11 Gilat’ın ileri gelenleri Yiftah’tan, Ammonlular’a karşı İsrail ordularına önderlik etmesini istediler; düşmanı yendiği taktirde kendisini baş olarak kabul edeceklerini vaat ettiler.

Yiftah bazı açılardan bize Rab İsa’yı hatırlatır: Rab İsa’nın doğumu kardeşleri tarafından şüpheli görülerek onlar tarafından reddedilmişti. Tutsak edildiklerinde onu hatırladılar ve kurtarıcıları olarak çağırdılar; Gilatlılar’a yardım etmeyi kabul etmekle Yiftah, onların kurtarıcısı olmayı kabul etmiş oldu. Ama aynı zamanda onların efendisi olma isteğinde de ısrarlı davrandı.

11:12-28 Yiftah’ın ilk eylemi, Ammon Kralı’na saldırganlığını anlaması için bir fırsat tanımak üzere elçiler yollamak oldu. Kral, İsrail’in ülkesini elinden almasından yakındı. Ulus Mısır’dan Kenan’a yürüdüğünde ülkesini elinden almışlardı. Yiftah bunun kralın anlattığı gibi olmadığını açıkladı. Rab, halkından Yahudiler’in uzaktan akrabaları olan Edomlular’la (Yas.2:4, 5), Moavlılar’la (Yas.2:9) ya da Ammonlular’la birleşmemelerini istemişti (Yas.2:19). Bu nedenle, İsrailliler Edom ve Moav ülkelerinin çevresinden geçtiler. Ammon topraklarına geldiklerinde, bu toprakların daha önceden kralları Sihon olan Amorlular tarafından ele geçirilmiş olduğunu gördüler. İsrail, Amorlular’ı bozguna uğratarak bu ülkeye sahip oldu.

Ammon Kralı ülke üzerindeki iddiasından vazgeçmeyi reddettiğinden, Yiftah savaş hazırlığına başladı.

3. Yiftah’ın Andı (11:29-40)

Yiftah savaşa gitmeden önce, üzerinde hiç düşünmeden bir ant içti; eğer evine zaferle dönerse, kendisini karşılamak için evinin kapısından ilk çıkan kişiyi Rab’be adayacaktı. Rab ona Ammonlular’a karşı zafer verdi. Yiftah evine döndüğünde onu karşılamak için kapıdan ilk olarak kızı çıktı. Yiftah verdiği söz nedeniyle kızını Rab’be sundu.

Burada, Yiftah’ın kızına ne yaptığı konusunda hatırı sayılır bir anlaşmazlık mevcuttur. Görüşlerden biri, onun kızını öldürdüğü ve yakmalık sunu olarak Rab’be sunduğudur. Bu belki de metnin en açık yorumudur (Her ne kadar insan sunusu fikri iğrenç olsa da ve Tanrı tarafından onaylanmasa da…) (Yas.18:9-14). Kurban edilen yalnızca hayvanlardı; insanlar adandıklarında para aracılığıyla kefaretle kurtarılırlardı (Çık.13:12, 13; Lev.27:1-8).

Diğer görüş ise, Yiftah’ın kızını Yehova’ya ömür boyu bir bakire olarak hizmet etmek üzere sunduğudur. Bu görüşü savunanlar, Yiftah’ın andının evinin kapısından ilk çıkacak olan… “Rab’be adanacaktır. Onu yakmalık sunu olarak sunacağım” ayetini kaynak gösterirler (31. ayet). 37-39. ayetlerde, bakirelik fikri desteklenir. Her iki durumda da alacağımız ders, vaatte bulunurken acele etmememiz gerektiğidir.

Kutsal Kitap

1 Yiftah adında yiğit bir savaşçı vardı. Bir fahişenin oğlu olan Yiftahın babasının adı Gilattı.
2 Gilatın karısı da ona erkek çocuklar doğurmuştu. Bu çocuklar büyüyünce Yiftahı kovmuşlardı. Ona, ‹‹Babamızın evinden miras almayacaksın. Çünkü sen başka bir kadının oğlusun›› demişlerdi.
3 Yiftah kardeşlerinden kaçıp Tov yöresine yerleşti. Çevresinde toplanan serserilere önderlik etmeye başladı.
4 Bir süre sonra Ammonlular İsraillilere savaş açtı.
5 Savaş patlak verince Gilat ileri gelenleri Yiftahı almak için Tov yöresine gittiler.
6 Ona, ‹‹Gel, komutanımız ol, Ammonlularla savaşalım›› dediler.
7 Yiftah, ‹‹Benden nefret eden, beni babamın evinden kovan siz değil miydiniz?›› diye yanıtladı, ‹‹Sıkıntıya düşünce neden bana geldiniz?››
8 Gilat ileri gelenleri, ‹‹Sana başvuruyoruz; çünkü bizimle gelip Ammonlularla savaşmanı, bize, Gilat halkına önderlik etmeni istiyoruz›› dediler.
9 Yiftah, ‹‹Ammonlularla savaşmak için beni götürürseniz, RAB de onları elime teslim ederse, sizin önderiniz olacak mıyım?›› diye sordu.
10 Gilat ileri gelenleri, ‹‹RAB aramızda tanık olsun, kesinlikle dediğin gibi yapacağız›› dediler.
11 Böylece Yiftah Gilat ileri gelenleriyle birlikte gitti. Halk onu kendine önder ve komutan yaptı. Yiftah bütün söylediklerini Mispada, RABbin önünde yineledi.
12 Sonra Ammon Kralına ulaklar göndererek, ‹‹Aramızda ne var ki, ülkeme saldırmaya kalkıyorsun?›› dedi.
13 Ammon Kralı, Yiftahın ulaklarına şu karşılığı verdi: ‹‹İsrailliler Mısırdan çıktıktan sonra Arnon Vadisinden Yabbuk ve Şeria ırmaklarına kadar uzanan topraklarımı aldılar. Şimdi buraları bana savaşsız geri ver.››
14 Yiftah yine Ammon Kralına ulaklar göndererek
15 şöyle dedi: ‹‹Yiftah diyor ki, İsrailliler ne Moav ülkesini, ne de Ammon topraklarını aldı.
16 Mısırdan çıktıkları zaman Kızıldenize kadar çölde yürüyerek Kadeşe ulaştılar.
17 Sonra Edom Kralına ulaklar göndererek, ‹Lütfen topraklarından geçmemize izin ver› dediler. Edom Kralı kulak asmadı. İsrailliler Moav Kralına da ulaklar gönderdi, ama o da izin vermedi. Bunun üzerine Kadeşte kaldılar.
18 ‹‹Çölü izleyerek Edom ile Moav topraklarının çevresinden geçtiler; Moav bölgesinin doğusunda, Arnon Vadisinin öbür yakasında konakladılar. Moav sınırından içeri girmediler. Çünkü Arnon Vadisi sınırdı.
19 ‹‹Sonra Heşbonda egemenlik süren Amorluların Kralı Sihona ulaklar göndererek, ‹Ülkenden geçip topraklarımıza ulaşmamıza izin ver› diye rica ettiler.
20 Ama Sihon İsraillilerin topraklarından geçip gideceklerine inanmadı. Bu nedenle bütün halkını toplayıp Yahesada ordugah kurdu ve İsraillilerle savaşa tutuştu.
21 ‹‹İsrailin Tanrısı RAB, Sihonu ve bütün halkını İsraillilerin eline teslim etti. İsrailliler Amorluları yenip o yöredeki halkın bütün topraklarını ele geçirdiler.
22 Arnon Vadisinden Yabbuk Irmağına, çölden Şeria Irmağına kadar uzanan bütün Amor topraklarını ele geçirdiler.
23 ‹‹İsrailin Tanrısı RAB Amorluları kendi halkı İsrailin önünden kovduktan sonra, sen hangi hakla buraları geri istiyorsun?
24 İlahın Kemoş sana bir yer verse oraya sahip çıkmaz mısın? Biz de Tanrımız RABbin önümüzden kovduğu halkın topraklarını sahipleneceğiz.
25 Sen Moav Kralı Sippor oğlu Balaktan üstün müsün? O hiç İsraillilerle çekişti mi, hiç onlarla savaşmaya kalkıştı mı?
26 İsrailliler üç yüz yıldır Heşbonda, Aroerde, bunların çevre köylerinde ve Arnon kıyısındaki bütün kentlerde yaşarken neden buraları geri almaya çalışmadınız?
27 Ben sana karşı suç işlemedim. Ama sen benimle savaşmaya kalkışmakla bana haksızlık ediyorsun. Hakim olan RAB, İsraillilerle Ammonlular arasında bugün hakemlik yapsın.››
28 Ne var ki Ammon Kralı, Yiftahın kendisine ilettiği bu sözlere kulak asmadı.
29 RABbin Ruhu Yiftahın üzerine indi. Yiftah, Gilat ve Manaşşeden geçti, Gilattaki Mispadan geçerek Ammonlulara doğru ilerledi.
30 RABbin önünde ant içerek şöyle dedi: ‹‹Gerçekten Ammonluları elime teslim edersen,
31 onları yenip sağ salim döndüğümde beni karşılamak için evimin kapısından ilk çıkan, RABbe adanacaktır. Onu yakmalık sunu olarak sunacağım.››
32 Yiftah bundan sonra Ammonlularla savaşmaya gitti. RAB onları Yiftahın eline teslim etti.
33 Yiftah, başta Avel-Keramim olmak üzere, Aroerden Minnite kadar yirmi kenti yakıp yıkarak Ammonlulara çok büyük kayıplar verdirdi. Böylece Ammonlular İsraillilerin boyunduruğuna girdi.
34 Yiftah Mispaya, kendi evine döndüğünde, kızı tef çalıp dans ederek onu karşılamaya çıktı. Tek çocuğu oydu, ondan başka ne oğlu ne de kızı vardı.
35 Yiftah, kızını görünce giysilerini yırtarak, ‹‹Eyvahlar olsun, kızım!›› dedi, ‹‹Beni perişan ettin, umarsız bıraktın! Çünkü RABbe verdiğim sözden dönemem.››
36 Kız, ‹‹Baba, RABbe ant içtin›› dedi, ‹‹Madem RAB düşmanların olan Ammonlulardan senin öcünü aldı, ağzından ne çıktıysa bana öyle yap.››
37 Sonra ekledi: ‹‹Yalnız bir dileğim var: Beni iki ay serbest bırak, gidip arkadaşlarımla kırlarda gezineyim, kızlığıma ağlayayım.››
38 Babası, ‹‹Gidebilirsin›› diyerek onu iki ay serbest bıraktı. Kız arkadaşlarıyla birlikte kırlara çıkıp erdenliğine ağladı.
39 İki ay sonra babasının yanına döndü. Babası da içtiği andı yerine getirdi. Kıza erkek eli değmemişti. Bundan sonra İsrailde bir gelenek oluştu.
40 İsrail kızları her yıl kırlara çıkıp Gilatlı Yiftah’ın kızı için dört gün yas tutar oldular.