8 - Hristiyan

3. Gidyon’un Filistliler’e Karşı Zaferi (8:1-32)

8:1-3 Efrayimoğulları, yardım etmek üzere daha önce çağrılmadıkları için Gidyon’a kızdılar, ama Gidyon onlara iki önderin tutsak edilmesinin, kazanılan her başarıdan daha önemli olduğunu hatırlattığında yatıştılar. Daha önce de belirttiğimiz gibi, Aviezer (2. ayet) Gidyon ve adamlarını belirtir.

8:4-7 Sukkot halkı, önce Gidyon’a ve 300 aç adamına yiyecek vermeyi reddettiler, çünkü Gidyon yenildiği taktirde Midyanlılar’ın misillemesinden korkuyorlardı. Gidyon onları, bedenlerini çöl dikeni ve çalılarla döverek cezalandıracağını söyleyip tehdit etti; Rab, Zevah ve Salmunna’yı nasılsa Gidyonun eline verecekti.

8:8,9 Penuel halkı da Gidyon’un yiyecek isteğine aynı olumsuz yanıtı verdi. O da, esenlik içinde döndüğünde, onları kulelerini yıkmakla tehdit etti.

8:10-17 Gidyon sözünü tuttu. İki Midyan kralını tutsak aldı ve tüm ordunun kökünü kuruttu. Yolda Sukkot’tan gelen genç bir adamın verdiği listeden aldığı bilgiyle Gidyon, Sukkot’un önde gelen 77 adamına bir ders verdi. Cohen şöyle der:

Bu tür bir ceza biçimi, Platon’un Cumhuriyeti adlı eserinde, en kötü suçluların çarptırılacağı bir ceza biçimi olarak tanımlanır. ¹

Geniş bilgiye sahip Haham Kimchi ve Haham Rashi, bunu ‘vahşet vuruşu’ anlamına gelen bir deyim olarak görürler.

Diğerleri, Gidyon’un onları çırılçıplak bir biçimde dikenli bir yatağa atacağını ve onları, harman yerinde ürün çiğneyen biri gibi ezeceğini açıklarlar. ²

Penuel’e gelince; Gidyon, kulesini yıktı ve kent halkını kılıçtan geçirdi.

“Yumuşak yanıt gazabı yatıştırır, oysa yaralayıcı söz öfkeyi alevlendirir” (Özd.15:1). Birinci gerçek, 1-3. ayetlerde, Gidyon’un Efrayimoğulları’na verdiği yanıtta resmedilir. İkinci gerçek ise, 4-17. ayetlerde Sukkot ve Penuel’in adamlarının sözleriyle belirtilmiştir.

8:18-21 Zevah ve Salmunna, Tavor’da Gidyon’un erkek kardeşlerinden bazılarını öldürmüşlerdi, bu nedenle Gidyon en büyük oğlu Yeter’e, onları öldürmesini buyurdu. Yeter korktu, çünkü henüz çok gençti… Bu nedenle Gidyon bu işi kendisi yaptı.

8:22-23 İsrailoğulları, Gidyon’dan kralları olmasını istediler, çünkü Gidyon’un askeri başarıları kendilerini çok etkilemişti. Yüceliği, Tanrı yerine insana verdiler (7:2). Ancak Gidyon, soylu bir şekilde kendisi ve oğulları adına bu makamı reddetti; üzerlerinde egemenlik sürme hakkı olanın yalnızca Rab olduğunu belirtti.

8:24-27 Ancak bir ayartmaya direnen Gidyon, bir diğeri karşısında yenik düştü. İsrailliler’in Midyanlılar’dan aldığı altın küfeleri istedi (Midyanlılar, aynı zamanda İsmailoğulları olarak da bilinirler; Bk. Çık.32:1-6). Gidyon bunlarla kendisine keten bir üstlük (Efod) yaptı; bu giysi bir kâhinin resmi giysisine benziyordu. Bu Efod, Ofra’ya yerleştirildiğinde, putperest bir tapınma nesnesi haline geldi ve böylece İsrail için bir tuzak oldu; onları Şilo ve tapınaktan uzaklaştırdı. “Gidyon krallığı reddetmişti. Ama kâhinliği istedi.”

8:28-32 Midyanlılar’ın yenilmesinden sonra İsrail huzur dolu 40 yılın tadını çıkardı.

Burada, Gidyon’un pek çok karısı olduğundan ve kendisine 70 oğul doğurduklarından özellikle söz edilmiştir. Adı Avimelek olan oğlu, Şekem’deki bir cariyeden dünyaya gelmişti.

Gidyon’un çok yönlü kişiliğinin diğer iki özelliği bu bölümde kendilerini gösterirler. Midyanlılar’ı acımasızca kovalaması, kendisine verilen buyrukları dikkatle tamamladığını kanıtlar. Yorgun olmasına rağmen İsmaililer yok olana kadar savaşmayı sürdürdü ve kralları ölü olarak ayaklarının dibinde yığıldılar. Elçi Pavlus benzeri bir dürtüye sahipti ve bu dürtü yalnızca ruhsal savaşta ortaya çıkmaktaydı (Flp.3:12-14).

İkinci kişilik özelliği olumsuzdur: İsmaililer’i yendiği için bir ödül olarak, ganimetin sahibi İsrailliler’den altın küpeler istedi ve aldı (24. ayet). Bu tutumu Gidyon’u, ailesini ve ülkesini tutsak kıldı. Bu durumu İbrahim’in Yaratılış 14:21-24’deki davranışıyla karşılaştırın. Gidyon’un erdemlerine sahip olmak ve kötü huylarından kaçınmak için çaba göstermeliyiz.

E. Avimelek’in Zorla Tahta Geçmesi (8:33 – 9:57)

8:33-35 Gidyon ölür ölmez, İsrail hemen Baal’a tapınmaya başladı. İsrailliler, Gidyon’un ulusal kahramanlıklarını ne kadar da çabuk unutmuşlardı. Onun soyuna kötü davranarak Tanrı’nın kurtarışını unuttular! Rab’den aldığımız bereketleri hatırlamak konusunda onlardan ya da diğer insanlardan daha mı iyiyiz? Bizler, aldığımız bereketleri onlar gibi unutmaya eğilimliyiz.

Kutsal Kitap

1 Efrayimoğulları Gidyona, ‹‹Midyanlılarla savaşmaya gittiğinde bizi çağırmadın; bize neden böyle davrandın?›› diyerek onu sert bir dille eleştirdiler.
2 Gidyon, ‹‹Sizin yaptığınızın yanında benim yaptığım ne ki?›› diye karşılık verdi, ‹‹Efrayimin bağbozumundan artakalan üzümler, Aviezerin bütün bağbozumu ürününden daha iyi değil mi?
3 Tanrı Midyan önderlerini, Orevi ve Zeevi elinize teslim etti. Sizin yaptıklarınıza kıyasla ben ne yapabildim ki?›› Gidyonun bu sözleri onların öfkesini yatıştırdı.
4 Gidyon bitkin olmalarına karşın Midyanlıları kovalamayı sürdüren üç yüz adamıyla Şeria Irmağına ulaşıp karşıya geçti.
5 Sukkota vardıklarında kent halkına, ‹‹Lütfen ardımdaki adamlara ekmek verin, bitkin haldeler›› dedi, ‹‹Ben Midyan kralları Zevah ve Salmunnayı kovalıyorum.››
6 Sukkot önderleri, ‹‹Zevah ile Salmunnayı tutsak aldın mı ki, orduna ekmek verelim?›› dediler.
7 Gidyon, ‹‹Öyle olsun!›› diye karşılık verdi, ‹‹RAB Zevah ile Salmunnayı elime teslim edince, bedenlerinizi çöl dikenleriyle, çalılarla yaracağım.››
8 Gidyon oradan Penuele gitti ve oranın halkından da aynı şeyi istedi. Penuel halkı da Sukkot halkının verdiği yanıtın aynısını verdi.
9 Gidyon onlara, ‹‹Esenlik içinde döndüğüm zaman bu kuleyi yıkacağım›› dedi.
10 Zevah ile Salmunna doğulu halkların ordularından artakalan yaklaşık on beş bin kişilik bir orduyla birlikte Karkordaydılar. Eli kılıç tutan yüz yirmi bin savaşçı ölmüştü.
11 Gidyon Novah ve Yogbohanın doğusundan, göçebelerin yolundan geçerek düşman ordugahına saldırdı. Adamlar hazırlıksız yakalandılar.
12 Zevah ile Salmunna kaçtıysa da Gidyon peşlerine düştü. Bu iki Midyan kralını, Zevah ile Salmunnayı yakalayıp bütün ordularını bozguna uğrattı.
13 Yoaş oğlu Gidyon Heres Geçidi yoluyla savaştan döndü.
14 Yolda Sukkottan genç bir adamı yakalayıp sorguya çekti. Adam Sukkot önderleriyle ileri gelenlerinin adlarını, toplam yetmiş yedi kişinin adını yazıp Gidyona verdi.
15 Gidyon Sukkota gidip halka şöyle dedi: ‹‹ ‹Zevah ile Salmunnayı tutsak aldın mı ki bitkin adamlarına ekmek verelim› diyerek beni aşağıladınız. İşte Zevah ile Salmunna!››
16 Sonra kentin ileri gelenlerini topladı; Sukkot halkını çöl dikenleriyle, çalılarla döverek cezalandırdı.
17 Ardından Penuel Kulesini yıkıp kent halkını kılıçtan geçirdi.
18 Sonra Zevah ile Salmunnaya, ‹‹Tavorda öldürdükleriniz nasıl adamlardı?›› diye sordu. ‹‹Tıpkı senin gibiydiler, hepsi kral oğullarına benziyordu›› yanıtını verdiler.
19 Gidyon, ‹‹Onlar kardeşlerimdi, öz annemin oğullarıydı›› dedi, ‹‹Yaşayan RABbin adıyla ant içerim ki, onları sağ bıraksaydınız sizi öldürmezdim.››
20 Sonra büyük oğlu Yetere, ‹‹Haydi, öldür onları›› dedi. Ne var ki, henüz genç olan Yeter korktu, kılıcını çekmedi.
21 Bunun üzerine Zevah ile Salmunna Gidyona, ‹‹Sen öldür bizi›› dediler, ‹‹Erkeğin işini ancak erkek yapar.›› Böylece Gidyon varıp Zevah ile Salmunnayı öldürdü. Develerinin boyunlarındaki hilal biçimi süsleri de aldı.
22 İsrailliler Gidyona, ‹‹Sen, oğlun ve torunun bize önderlik edin›› dediler. ‹‹Çünkü bizi Midyanlıların elinden sen kurtardın.››
23 Ama Gidyon, ‹‹Ben size önderlik etmem, oğlum da etmez›› diye karşılık verdi, ‹‹Size RAB önderlik edecek.››
24 Sonra, ‹‹Yalnız sizden bir dileğim var›› diye sözünü sürdürdü, ‹‹Ele geçirdiğiniz ganimetin içindeki küpeleri bana verin.›› -İsmaililer altın küpeler takarlardı.-
25 İsrailliler, ‹‹Seve seve veririz›› diyerek yere bir üstlük serdiler. Herkes ele geçirdiği küpeleri üstlüğün üzerine attı.
26 Hilaller, kolyeler, Midyan krallarının giydiği mor giysiler ve develerin boyunlarından alınan zincirler dışında, Gidyonun aldığı altın küpelerin ağırlığı bin yedi yüz şekelfı tuttu.
27 Gidyon bu altından bir efod yaparak onu kendi kenti olan Ofraya yerleştirdi. Bütün İsrailliler bu put yüzünden RABbe vefasızlık ettiler. Böylece efod Gidyon ile ailesi için bir tuzak oldu.
28 İsraillilere yenilen Midyanlılar bir daha toparlanamadılar. Ülke Gidyon zamanında kırk yıl barış içinde yaşadı.
29 Yoaş oğlu Yerubbaal dönüp kendi evinde yaşamını sürdürdü.
30 Çok sayıda kadınla evlendi ve yetmiş oğlu oldu.
31 Ayrıca Şekemde bir cariyesi vardı. Bundan da bir oğlu oldu, adını Avimelek koydu.
32 Yoaş oğlu Gidyon iyice yaşlanıp öldü. Aviezerlilere ait Ofra Kentinde, babası Yoaşın mezarına gömüldü.
33 Gidyon ölünce İsrailliler yine RABbe vefasızlık ettiler. Baallara taptılar. Baal-Beriti ilah edinerek
34 kendilerini çevrelerindeki düşmanlarının elinden kurtaran Tanrıları RABbi unuttular.
35 İsrail’e büyük iyilikler yapan Yerubbaal’ın -Gidyon’un- ev halkına vefasızlık ettiler.

1. Cohen, “Joshua/Judges”, s.227.

2. A.g.e., s.225.