
YARATILIŞ
Yazar
William MacDonald
Bu kitap, Tanrı Sözü’nün zenginliğini açık ve kolay anlaşılır hale getirmek için hazırlanan bir Kutsal Kitap yorumudur. Samimi, saygılı, adanmış ve ilmi bir şekilde yazılmıştır. Kişisel tapınma zamanlarınızda ve grupça yapılan Kutsal Kitap çalışmalarınızda kullanmak için uygun bir seçenektir.
This is a Bible commentary that makes the riches of God’s Word clear and easy for you to understand. It is written in a warm, reverent, and devout and scholarly style. It is a good choice for your personal devotions and group Bible study.
© 1995 by William MacDonald, Believer’s Bible Commentary
Christian Missions in Many Lands, Inc.
PO Box 13, Spring Lake, NJ 07762
USA
— All Rights Reserved —
Giriş
“Kutsal Kitap’ın ilk kitabı olan Yaratılış, Kutsal Yazılar’ın en ilginç ve büyüleyici bölümlerinden biridir. Kutsal Yazılar’daki yeri, Kutsal Kitap’ın diğer bölümleriyle olan ilişkisi ve içeriğinin faklı ve çarpıcı karakteri, Yaratılış’ı en seçkin kitaplardan biri yapar. Gerçek bir ruhsal anlayışa sahip olduğundan, her çağdaki Tanrı halkı, bu kitaba ciddi ve içten bir ilgiyle bağlanmıştır.” — W. H. Griffith Thomas
I. KUTSAL YAZILAR’DAKİ YERİ
Yaratılış (Grekçe “başlangıç”), Yahudiler tarafından Bereşit (İbranice “başlangıçta”) olarak adlandırılır. Bu heyecan verici kitap, yeryüzü yaratılırken orada olan tek Kişi tarafından anlatılan tek gerçek öyküdür!
Hizmetkârı Musa aracılığıyla Kutsal Ruh; erkek, kadın, evlilik, aile, günah, kurbanlar, kentler, ticaret, ziraat, müzik, tapınma, dünya dilleri, ırkları ve ulusları hakkında ayrıntılı bir anlatım sunar. Tüm bunlar kitabın ilk on bir bölümünde yer almaktadır.
Kitabın 12 – 50. bölümlerinde, Tanrı’nın “deney tüpü” olan ve dünyanın tüm halkları için küçük bir ruhsal dünya simgeleyen İsrail’in başlangıcını görürüz. İbrahim, İshak, Yakup ve on iki oğlu (özellikle de imanıyla Yusuf), yaşamlarıyla gencinden yaşlısına ve tüm Eski Antlaşma araştırmacılarına esinler vermişlerdir.
Yaratılış Kitabı’nı iyi anlamak, Kutsal Kitap’ın diğer altmış beş kitabını anlayabilmek için gereklidir. Diğer altmış beş kitap, Yaratılış’ın zarif orantılı edebi zemini üzerinde kurulmuşlardır.
II. KİTABIN YAZARI
Yaratılış’ın, Tanrı adamı ve aracılığıyla İsrail’e Yasa’nın verildiği Musa tarafından yazılıp derlendiğini kabul eden eski Yahudi ve Hıristiyan öğretişinin doğruluğunu kabul ediyoruz. Yaratılış’taki tüm olaylar, Musa’dan önce geçtiğinden, Musa’nın eski belgeleri kullandığı ve belki de Kutsal Ruh aracılığıyla ağızdan söylenen öyküler tarafından yönlendirildiği hemen hemen kesindir. Musa’nın yazarlığıyla ilgili görüşler için Pentatok’a Giriş kısmına bakınız.
III. TARİH
Tutucu araştırmacıların çoğu, genellikle Mısır’dan Çıkış Kitabı’nın tarihi için, İ.Ö. yaklaşık 1445 yılını kabul ederler. Bu nedenle Yaratılış, büyük olasılıkla 1445 ve kırk yıl sonra Musa’nın öldüğü zaman arasındaki tarihte yazılmıştır. Pentatok’un bu kitabı, Yaratılış’taki tüm olaylar, Çıkış için erken bir tarih koyduklarından, Çıkış’tan önce de yazılmış olabilir.
Daha fazla ayrıntı için Pentatok’a Giriş’e bakınız.
IV. ÖN OLAYLAR VE KONULAR
Yaratılış Kitabı’nın, Yahudilik ya da Hıristiyanlık’a karşı aşırı derecede olumsuz eğilim gösterenler dışında, hemen hemen herkes tarafından hayranlıkla karşılanan bir anlatımı olduğu ve Yusuf’un öyküsü gibi çok güzel öyküler içerdiği kabul edilir. Kutsal Kitap’ın bu ilk kitabında geçen olaylar nelerdir?
Kişisel bir Tanrı kavramını reddedenler, Yaratılış’ı, putperest Mezopotamya efsanelerinden alınmış bir koleksiyon olarak sınıflandırmaya eğilimlidirler. Bu kişiler tek Tanrılı İbrani öğretişinin, çok tanrılı Mezopotamya efsanesinin unsurlarından “temizlenerek” oluşturulduğunu öne sürerler.
Bu kadar kuşkucu olmayan diğerleri, Yaratılış’ı masalsı destanlardan ya da rivayetlerden oluşan, tarihi değere sahip bir koleksiyon olarak görürler.
Başka bir grup ise, Yaratılış’ın öykülerinin, doğa ve kültürün kökenlerini açıkladığını düşünür (Bu düşünce, teknik olarak “nedenler bilgisi” olarak bilinir). Eski Antlaşma’da, “nedenler bilgisi,” özellikle başlangıçların kitabı olan Yaratılış’ta mevcuttur (günahın kökeni, gök kuşağı, İbrani halkı, v.b.), ama bu görüş, açıklamaların tarihsel değerini inkar etmez.
Yaratılış, tarihtir. Tüm tarih gibi, Yaratılış da yorumlanabilir. Yaratılış, Tanrı tasarısının iskeleti içinde öykülendirilmiş, teolojik tarih ya da gerçeklerden oluşur. Bu bağlamda, “Tarih, O’nun öyküsüdür” ifadesi çok yerindedir.
Yaratılış, her ne kadar, “Yasa’nın” ilk kitabı olsa da, içeriğinde çok az yasal malzeme bulunmaktadır. Yaratılış, Yasa’nın Tekrarı aracılığıyla, Mısır’dan çıkışlarının temelini atması ve Tanrı’nın Musa aracılığıyla yasayı verdiğini bildirmesi yönünden, “Yasa” (Tevrat, İbranice’de Tora, bilgi verme anlamındadır) olarak anılır. Aslında Yaratılış bölümü, tüm Kutsal Kitap tarihinin, hatta tarihin kendisinin temelini atar.
Bereket ve lanet olarak geçen ikiz konular, Yaratılış bölümünde ve Tanrı’nın tüm sözünde özenle işlenmiştir. İtaat, bereket bolluğu getirirken, itaatsizlik, lanet getirir.
Büyük lanetler; ilk günahın, Tufan ve Babil’de dillerin karıştırılması ile cezalandırılmanın sonucudur.
Büyük bereketler ise, bir Kurtarıcı’nın gönderileceği vaadi, tufanda bir azınlığın sağ kalması ve Tanrı lütfunun kanalı olmak üzere özel bir ulusun, İsrail’in seçilmesidir.
Eğer, Yaratılış bölümü olaylara dayanan bir tarih ise, o zaman Musa tüm eski soyları, konuşmaları, olayları ve bu olayların doğru yorumunu nasıl bilebilirdi?
Öncelikle bilinmesi gereken, arkeolojinin, özellikle atalar ve gelenekleri konusunda ve diğer birçok alanda Yaratılış öyküsünü desteklediğidir (“kanıtladığı” değil, onayladığıdır).
Hartmann 1 gibi bazı 19. yüzyıl liberalleri, Pentatok’u Musa’nın yazmadığını öğretirler, çünkü o tarihlerde yazı henüz icat edilmemişti! Ama şimdi bizler, Musa’nın çeşitli eski elyazmalarını yazmış olabileceğini biliyoruz, çünkü Musa, Mısır’da öğretilen tüm bilgileri alarak yetiştirilmişti.
Musa hiç kuşkusuz, Yusuf’un öykülerini, tabletleri, parşömenleri ve İbrahim ve soyu tarafından eski Mezopotamya’dan getirilen sözlü çevirileri kullanmıştı. Bu belgeler, “Adem’in kuşakları” olarak bilinen ana kısımlardan olan soy ağaçlarını kapsamaktaydı.
Analizin sonunda, tüm bunlar halen yeterli değildir. Ancak Tanrı’nın Kutsal Ruh’u, Musa’ya doğru malzemeyi seçerek, bunun dışındakileri önemsememesi için esin vermiştir. Çalışmaların ayrıntılarını ve diğer konuları, büyük olasılıkla doğrudan esin alarak temin etmişti.
Bu konu ancak imana dayanarak kesinlik kazanabilir. Tanrı, hizmetkârları aracılığıyla böyle bir eseri üretmek için ya yeterlidir, ya da değildir. İlkel çağlardan bugüne kadar yaşamış olan tüm kuşakların imanlıları, bu yazıların gerçek olduğuna mühürlerini basmışlardır.
Arkeoloji bize, Kutsal Kitap öykülerini daha canlı hale getirmek için 2 atalar kültürünün kalıntılarından, bu kültürün eski halini anlamamız konusunda yardımcı olabilir, ama yalnızca Kutsal Ruh, Yaratılış’ın gerçeğini yüreklerimize ve günlük yaşamlarımıza açıklayabilir.
Kutsal Kitap Yorumu’ndaki, Yaratılış’ın ya da her hangi bir kitabın yorumunu okurken, bu yorumlardan gerçekten yararlanabilmek istiyorsak, Kutsal Söz’ün kendisini aydınlatması için Kutsal Ruh’un açıklamasına bağımlı olmalıyız. Gerçek bir yorum, bağımsız bir araç değildir; “Rab böyle diyor” ifadesine işaret eden bir oktur.
ANA HATLAR | ||||
Bölüm | ||||
I. | YERYÜZÜNÜN İLK ÇAĞLARI | 1-11 | ||
A. | Yaratılış | 1,2 | ||
B. | Ayartma ve İlk Günah | 3 | ||
C. | Kayin ve Habil | 4 | ||
Ç. | Şit ve Soyu | 5 | ||
D. | Yayılan Günah ve Tufan | 6-8 | ||
E. | Tufandan Sonra Nuh | 9 | ||
F. | Ulusların Tablosu | 10 | ||
G. | Babil Kulesi | 11 | ||
II. | İSRAİL’İN ATALARI | 12 – 50 | ||
A. | İbrahim | 12:1 – 25:18 | ||
1. | İbrahim’in Çağrılması | 12:1-9 | ||
2. | Mısır’a Gidiş ve Mısır’dan Dönüş | 12:10 – 13:4 | ||
3. | Lut’un ve Melkisedek’in Yaşadıkları | 13:5 – 14:24 | ||
4. | İbrahim’e Vaat Edilen Mirasçı | 15 | ||
5. | Et ve Kandan Doğan İsmail | 16-17 | ||
6. | Sodom ve Gomora | 18-19 | ||
7. | İbrahim ve Avimelek | 20 | ||
8. | Vaat Edilen Oğul İshak | 21 | ||
9. | İshak’ın Kurban Olarak Sunulması | 22 | ||
10. | Aile Mezarlığı | 23 | ||
11. | İshak’a Alınan Gelin | 24 | ||
12. | İbrahim’in Soyu | 25:1-18 | ||
B. | İshak | 25:19 – 26:35 | ||
1. | İshak’ın Ailesi | 25:19-34 | ||
2. | İshak ve Avimelek | 26 | ||
C. | Yakup | 27:1 – 36:43 | ||
1. | Yakup Esav’ı Aldatır | 27 | ||
2. | Yakup Harran’a Kaçar | 28 | ||
3. | Yakup’un Eşleri ve Soyu | 29:1 – 30:24 | ||
4. | Yakup, Lavan’dan Akıllı Davranıp Onu Yener | 30:25-43 | ||
5. | Yakup’un Kenan’a Geri Dönmesi | 31 | ||
6. | Yakup ve Esav Barışırlar | 32-33 | ||
7. | Şekem’de İşlenen Günahlar | 34 | ||
8. | Beytel’e Dönüş | 35 | ||
9. | Yakup’un Ağabeyi Esav’ın Soyu | 36 | ||
Ç. | Yusuf | 37:1 – 50:26 | ||
1. | Yusuf’un Köle Olarak Satılması | 37 | ||
2. | Yahuda ve Tamar | 38 | ||
3. | Yusuf’un Denenmesi ve Zaferi | 39 | ||
4. | Yusuf’un Saki ve Fırıncının Düşlerini Yorumlaması | 40 | ||
5. | Yusuf’un Firavunun Rüyalarını Yorumlaması | 41 | ||
6. | Yusuf’un Kardeşleri Mısır’a Gelirler | 42 – 44 | ||
7. | Yusuf, Kardeşlerine Kim Olduğunu Açıklar | 45 | ||
8. | Yusuf’un Ailesine Kavuşması | 46 | ||
9. | Yusuf’un Ailesi Mısır’a Gelir | 47 | ||
10. | Yakup’un, Yusuf’un Oğullarını Kutsaması | 48 | ||
11. | Yakup’un, Oğulları Hakkındaki Peygamberliği | 49 | ||
12. | Önce Yakup, Sonra Yusuf Mısır’da Ölürler | 50 |