YENİ ANTLAŞMA’YA GİRİŞ

Yazar

William MacDonald

Bu kitap, Tanrı Sözü’nün zenginliğini açık ve kolay anlaşılır hale getirmek için hazırlanan bir Kutsal Kitap yorumudur. Samimi, saygılı, adanmış ve ilmi bir şekilde yazılmıştır. Kişisel tapınma zamanlarınızda ve grupça yapılan Kutsal Kitap çalışmalarınızda kullanmak için uygun bir seçenektir.

This is a Bible commentary that makes the riches of God’s Word clear and easy for you to understand. It is written in a warm, reverent, and devout and scholarly style. It is a good choice for your personal devotions and group Bible study.

© 1995 by William MacDonald, Believer’s Bible Commentary
Christian Missions in Many Lands, Inc.
PO Box 13, Spring Lake, NJ 07762
USA
— All Rights Reserved —

“Bu yazıların tarihsel ve ruhsal değerleri sayı ve uzunluklarıyla orantılı değildir ve insanların yaşamlarıyla tarihte bıraktıkları etki ölçülemeyecek derecede büyüktür. Burada Aden Bahçesinde tanla başlayan günün öğlen vaktini görüyoruz. Eski Antlaşma’da Kendisi hakkında peygamberlik edilen Mesih, ‘Müjdeler‘de Tarihteki Mesih; Mektuplarda Yaşanılan Mesih ve Esinleme’de Yüce Mesih olmaktadır.” (W. Graham Scroggie)

I. “Yeni Antlaşma” İsmi

Yeni Antlaşma’nın derin denizlerine açılmadan ya da belirli bir kitabı incelemenin buna kıyasla daha küçük alanına girmeden önce adına, “Yeni Antlaşma” dediğimiz kutsal İncil hakkında bazı genel gerçeklerin kısaca ana hatlarını vermenin yararlı olacağına inanıyorum.

“Antlaşma” sözcüğü Yunanca bir sözcükten (diathéké) gelmektedir. Tanrı’nın kendisine çağırdığı imanlı insanlarla yaptığı antlaşmaları kastetmektedir.

Eski (ya da “Daha Eski”) olanıyla arasındaki farklılığı göstermek için kendisine Yeni Antlaşma denilmiştir.

Eski ve Yeni Antlaşma’ların her ikisi de Tanrı tarafından esinlenmiştir ve bu yüzden de bütün Mesih İnanlıları için yararlıdır. Ama doğal olarak Mesih’e inanan kişinin Rabbimizi, O’nun İmanlılar Topluluğu’nu ve öğrencilerinin nasıl yaşamalarını istediğini anlatan bölümü (Yeni Antlaşma) açması daha olasıdır.

Eski ve Yeni Antlaşma’lar arasındaki ilişki Augustine tarafından çok güzel bir biçimde anlatılmıştır:

“Yenisi Eskisinde saklıdır;
Eskisi Yenisinde açıklanmıştır.”

II. Yeni Antlaşma’nın Derlenmesi

Yeni Antlaşma, Mesih’in gelişinden sonra yazılmış olan 27 kitapçıktan oluşur. Bu kitaplar Mesih İnanlıları tarafından Tanrı esini olarak kabul edilirler. Bu kitapların Yeni Antlaşma’da bulunması gereken  kitaplar olduğunu ya da bu 27 kitapçığın orada olmasının gerekip gerekmediğini nereden biliyoruz? Hıristiyanlığın ilk günlerinden beri başka mektuplar ve yazılar da olduğundan (ki bunlardan bazıları kabul edilmiş öğretilere ters düşüyorlardı) bunların doğru yazılar olduklarından nasıl emin olabiliriz?

İnanlılar Topluluğu konseyinin M.S. 300’lü yılların sonlarında, kabul edilmiş kitapların bir listesini çıkarttığı sık sık söylenir. Aslında bu kitaplar yazılırken de gerçekten Tanrı Sözü idiler. Petrus’un, Pavlus’un yazılarını Kutsal Kitap ayetleri olarak kabul ettiği gibi (2 Petrus  3:15-16), Tanrı yolunda yürüyen anlayışlı öğrenciler, esinlenmiş ayetleri başlangıçtan itibaren kabul ettiler. Ancak bir süre için bazı kitaplar hakkında (örneğin Yahuda, 2. ve 3. Yuhanna hakkında) tartışmalar olmuştu.

Genel olarak, bir kitap Matta, Petrus, Yuhanna ya da Pavlus gibi havarilerden biri ya da Markos ve Luka gibi havarilerin grubundan olan biri tarafından yazılmışsa, kitabın Tanrı Sözü olduğu hakkında bir şüphe yoktu.

Tanrısal vahiy sayılan yazılar listesini resmen kabul eden konseyler, aslında uzun yıllar genel olarak kabul edilmiş olan bir şeyi onaylıyordu. Konsey kitapların esinlenmiş listesini çıkartmadı, esinlenmiş kitapların bir listesini çıkarttı.

III. Yazarlığı

Yeni Antlaşma’nın ilahi yazarı Kutsal Ruh’tur. Matta, Markos, Luka, Yuhanna, Pavlus, Yakup, Petrus ve İbraniler’in kim olduğu bilinmeyen yazarını (bakınız İbraniler’e Giriş) yazmaları için, O esinlendirmiştir. Yeni Antlaşma’daki kitapların nasıl yazıldıkları sorusuna en iyi ve en doğru anlayış “iki yazarlılıktır.” Yeni Antlaşma kısmen insansal, kısmen tanrısal değildir, aynı anda hem tamamen insansal, hem de tamamen tanrısaldır. Tanrısal öğe insansal öğenin hatalar yapmasını önlemiştir. Bunun sonucu olarak, orijinal elyazmalarında yanılmaz ve hatasız bir kitap ortaya çıkmıştır. Yazılı Söze benzetme olarak, Diri Söz olan Rabbimiz İsa Mesih’in ikili doğasını kullanabiliriz. O, Yunan mitolojisindeki bir tanrı gibi kısmen insan kısmen tanrı değil, aynı anda hem tamamıyla insan hem de tamamıyla Tanrı’dır. Tanrısal doğa insansal doğanın herhangi bir şekilde hata yapmasını ya da günah işlemesini imkânsız kılmıştır.

IV. Tarihler

Tamamlanması aşağı yukarı bin yıl süren Eski Antlaşma’dan (M.Ö. 1400-400) farklı olarak, Yeni Antlaşma’nın yazılması sadece yarım yüzyıl sürmüştür (M.S. 50-100).

Yeni Antlaşma kitaplarının günümüzdeki düzeni İnanlılar Topluluğu için en uygun olanıdır. Yeni Antlaşma, Mesih’in yaşamıyla başlar, sonra İnanlılar Topluluğunun oluşmasından söz eder, İnanlılar Topluluğuna talimatlar verir ve son olarak İnanlılar Topluğunun ve dünyanın geleceğini bildirir. Ancak kitapçıklar yazılış sırasına göre düzenlenmemişlerdir. Kendileri için ihtiyaç ortaya çıktıkça yazılmışlardı.

İlk kitaplar, Philips’in “Genç İmanlılar Topluluklarına Mektuplar” diye adlandırdığı yazılardı. Bunlar arasında Yakup’un Mektubu ile Pavlus’un Galatyalılara ve Selaniklilere Mektupları ilk yüzyılın ortalarında yazılmış olan mektuplardı.

Yazılış sırasında bunlardan sonra ilk olarak Matta, Markos, Luka ve Yuhanna ve en son olarak da M.S. birinci yüzyılın sonuna yakın Esinleme gelir.

V. İçerikleri

Yeni Antlaşma’nın içeriği genel olarak şöyle özetlenebilir:

Bu kitapları iyice kavrayan bir imanlı “her iyi iş için donatılmış olarak yetkin olur” (2 Timoteyus 3:17).

Duamız, Kutsal Kitap Yorumu’nun birçok imanlıya, bu konuma gelmekte büyük bir yarar sağlamasıdır.

VI. Dil

Yeni Antlaşma, Yunancada koine ya da “konuşma dili” olan günlük dilde yazılmıştı. Bu dil, İ.S. ilk yüzyılda günümüzde İngilizce’nin bilindiği gibi çok iyi bilinen ve her yerde kullanılan neredeyse evrensel bir dildi.

İbrani dilinin sıcak ve renkli stili, Eski Antlaşma’nın peygamberlik, şiir ve anlatımına kusursuz bir biçimde uyduğu gibi, Yunanca da Yeni Antlaşma için Tanrı tarafından harika bir araç olarak verilmişti. Yunan dili, Büyük İskender’in fetihlerinden ötürü çok uzak diyarlara kadar yayılmış, askerleri de bu dili kalabalıklar için basitleştirmiş ve popüler kılmışlardı.

Yunanca’daki fiil zamanlarının, isim hallerinin, sözcüklerin ve diğer ayrıntıların kesinliği, onu Mektuplarda, özellikle de Romalılara Mektup gibi bir yazıda bulunan önemli öğretisel gerçekleri iletmekte ideal kılar.

Koine, en seçkin edebiyat Yunancası olmamakla birlikte “sokak dili” ya da bozuk bir Yunanca da değildi. Yeni Antlaşma’nın birkaç kısmı – İbraniler, Yakup ve II. Petrus – edebi olma sınırına yaklaşırlar. Luka da zaman zaman neredeyse klasik bir üslupla yazar. Pavlus bile ara sıra çok güzel bir yazım tarzı kullanmıştır (örn. 1 Korintliler 13, 15).

VII. Çeviri

İngiliz dili birçok (belki de fazlasıyla çok!) çeviriye sahip olduğu için şanslıdır. (İncil’in Türkçe çevirileriyle ilgili bilgi için aşağıdaki “Yayıncının Notu”na bakınız.) Bu çeviriler dört genel türde toplanırlar:

1. Harfi Harfine

J. N. Darby’nin “Yeni” Çevirisi (1871) ve English Revised Version (1881) ve onun Amerikan şekli olan American Standart Version (1901) tümüyle harfi harfinedir. Bu özellik, çevirileri incelemek için yararlı, ama tapınma, halk önünde okuma ve ezberleme için zayıf kılar. İngilizce konuşan Mesih İnanlılarının büyük bir çoğunluğu King James Version’un görkemi ve güzelliğini bu çeviriler için asla terk etmemişlerdir.

2. Tamamıyla Eşdeğer Sözcükler Kullanma

Büyük çapta harfi harfine ve İngilizce’nin izin verdiği yerlerde İbranice ve Yunanca’ya çok yakın bir biçimde çevirilen, buna karşın iyi bir stil ve deyimlerin gerektirdiği yerde daha serbest bir çeviriye izin veren çeviriler; KJV, Revised Standard Version, New American Standard Bible ve New King James Version’u (NKJV) içerirler. Ne yazık ki, RSV Yeni Antlaşma konusunda genelde güvenilir olduğu halde, Mesih’le ilgili birçok peygamberlikleri zayıflatan bir şekilde Eski Antlaşma’ya bağlıdır. Bu tehlikeli eğilim, günümüzde daha önce sağlam olan bilginlerde de gözükmektedir. Kutsal Kitap Yorumu, güzel fakat modası geçmiş KJV ile günümüzde kullanılan İngilizce arasında en uygun posizyona sahip olan NKJV’e göre hazırlanmıştır. Ayrıca içinde çoğu modern Kutsal Kitap çevirilerinin dahil etmedikleri birçok ayet ve sözcük bulunmaktadır (bkz. Kutsal Kitap Yorumu boyunca metindeki notlar).

3. Dinamik Eşdeğerli Sözcükler Kullanma

Bu tür çeviri, tamamıyla eşdeğerli sözcükler kullanma konusunda daha serbesttir ve bazen çevirmektense başka kelimelerle açıklamaya başvurur. Bu, okura ne yapıldığı bildirilirse geçerli bir teknik olabilir. The Moffatt Translation, New English Bible, New International Version ve Jerusalem Bible hep bu kategoriye girerler. Yuhanna ve Pavlus düşüncelerinin bütününü günümüzde İngilizce yazıyor olsalardı, kullanabilecekleri yapıya koymak için bir çaba gösterirlerdi. Muhafazakâr bir biçimde yapıldığında bu metodoloji yararlı bir araç olabilir.

4. Başka Sözcüklerle Açıklama

Başka sözcüklerle açıklamada bulunmak, metni düşünce düşünce iletmeyi arzular, buna karşın eklemelerde bulunurken bunu büyük bir serbestlik içinde yapar. Sözcükler bakımından orijinal metinden çok uzakta olduğundan her zaman çok fazla yorum yapılması tehlikesi vardır. Örneğin, The Living Bible, müjdeyi yayma çabası içinde olsa da, tartışma konusu olan birçok yorumsal kararlar almıştır.

J.B. Phillips’in başka sözcüklerle açıklamada bulunarak yaptığı çeviri (kendisi buna çeviri adını vermektedir) edebi bakımdan çok iyi hazırlanmıştır. Genellikle, Petrus’la Pavlus’un söylemek istedikleri olduğuna inandığı şeyleri kendi sözcükleriyle söyler.

Kıyaslama amacıyla bu kategorilerden en az üçünden oluşan bir Kutsal Kitap’a sahip olmak iyidir. Ancak bizler, Kutsal Kitap Yorumu’nda sunulduğu gibi ayrıntılı bir Kutsal Kitap incelemesi için tamamıyla eşdeğerli bir çevirinin en emin çeviri olduğuna inanıyoruz.

Yayıncının Notu:

Yukarıdaki çeviriler hakkındaki bölüm Türk okurları için büyük bir ilgi kaynağı oluşturmasa da, yazarın yoruma yaklaşımını açıklamak için kitabımıza dahil ettik. Sayın MacDonald yorumlarına temel olarak tamamıyla eşdeğerli çeviriyi almıştır. Ancak bu Türkçe kitaptaki Yeni Antlaşma’dan alınan alıntılar için dinamik eşdeğerli bir çeviri olan “Müjde” çevirisi kullanılmıştır. Bazı bölümlerde yazarın anlatmak istediği şeyi, Kutsal Kitap ayetlerinin sadece dinamik eşdeğerli çevirisini okumakta olan kişi çok açık bir biçimde anlayamaz. Türkçe’de çok sayıda çeviri olmamakla birlikte, birkaç tane bulunmaktadır. Okurun, zor bölümleri anlamaya çalışırken birden fazla çeviriyi kullanması kendisi için yararlı olabilir.